تمبر شیر و خورشید ، تمبر باقری : اولین تمبر چاپ شده در ایران در سال ١٢٤٧ ش
بر اساس نوشته ها و آثار تحقیقی در مورد تمبرهای ایران ، ناصرالدین شاه قاجار بعد از مراجعت از سفر اروپا جهت تهیه تمبر ایران هیئتی را به کشور فرانسه فرستاد . هم زمان با ورود این هیئت به فرانسه شخصی به نام " ریستر Ristr " اهل فرانسه کلیشه ای برای تمبر مورد نظر هیئت تهیه نمود و حتی نمونه هایی چاپ و به هیئت اجرایی تقدیم نمود ولی نمونه های ریستر مورد توجه هیئت قرار نگرفت و پس از شش ماه عدم دریافت جواب از تهران مستقیمأ با مقامات پست ایران از طریقه مکاتبه وارد مذاکره شد دولت موقت ایران چاپ تمبر ایرانی بدون اجازه را مورد اعتراض قرار دارد و تمبرهای ریستر را به او بازگرداند شکل این نمونه عبارت بود از شیر خوابیده که خورشید از پشت آن پیداست این نقش در یک بیضی قرار دارد و در زیر بیضی و در قاب دور نقش تمبرحروف اول نام ریستر وارونه دیده می شود این سری تمبرها « آبی و مشکی ، صورتی ، سبز و قرمز ، قهوه ای ، سبز طلایی و برنزی » روی کاغذ های مختلف بدون دندانه در دوازده عدد در پاریس به چاپ رسیده است .
این طرح را می توان به عنوان اولین نمونه تمبرهای ایران به شمار آورد که هرگز مورد استفاده قرار نگرفت هم اکنون تعداد کمی از تمبرهای ریستر موجود است و با اینکه تمبر رسمی محسوب نمی شود ولی دارای ارزش زیادی می باشد . هیئت اعزامی ایران در سفر خود شخصی به نام " آلبرت بار Albert Barre " را مأمور تهیه کلیشه طرح برای ایران کرد . ولی آرم شیر و خورشید بازنجیری از ٨٦ دانه مروارید را تهیه و جهت تأیید به هیئت ایرانی تحویل داد . این کلیشه به تهران آورده شد و تأیید گردید . نمونه های بار در پنج کلیشه « لوح مسی » تهیه شده است . کلیشه های " مسی بار " شامل پنج عدد بودند و اولین طرح هایی است که بر تمامی تمبرهای شیر و خورشید که به عنوان قدیمی ترین تمبرهای ایران در سال های ١٢٤٧ - ١٢٥٧ ش انتشار یافته ساخته شدند . کلیشه های " بار " در پنج ستون عمودی چاپ و به یکدیگر متصل می شدند و به نحوی که یک صفحه ٢٠عددی تمبر را تشکیل می دادند به قسمی که بین دو ردیف ٤ و ٥ فاصله سفید وجود دارد و در این دو ردیف هر تمبر نسبت به تمبر مقابلش به حالت معکوس تت بش Tetbeche قرار گرفته و بین تمبرها عمودی دندانه گذاری شده و در بعضی از ورق ها در جهت افقی هم دندانه گزاری شده است . سرانجام پس از سه سال مطالعه و تحقیق اولین سری تمبر با کلیشه های " بار " در سال ١٢٤٧ ش در زمان سلطنت ناصرالدین شاه قاجار در تهران به چاپ رسیده است .
|
|
|
تمبر پنی سیاه Penny Black Stamp : اولین تمبر چاپ شده دنیا در سال ١٨٤٠ م - ١٢١٩ ش
در سال ١٨٣٧ سر رولاند هیل ، وزیر پست بریتانیا ، اصلاحات اداره پست را مطرح کرد که به موجب آن ارسال نامه به هر نقطه از جزایر بریتانیا با هزینه یکسان نیم پنی امکان پذیر می شد و هزینه آن بایستی توسط ارسال کننده آن با یک تکه کاغذ کوچک رنگی که همان تمبر بود و بر روی نامه چسبانده میشد پرداخت می گردید و نه دریافت کننده نامه البته پیشنهاد هیل به شدت برای مدت چند سال مورد مجادله بود اما پس از بحث های جدی این تغییر در سال ١٢١٩ شمسی ١٨٤٠ م تصویب و به جریان افتاد . بنابراین در سال ١٢١٩ شمسی ١٨٤٠ م اولین روز استفاده رسمی نخستین تمبر منتشر شده دولتی متولد شد .
سر رولاند هیل خودش اولین تمبر را که یک پنی ارزش داشت و نیمرخ ملکه ویکتوریا بر آن بود طراحی کرد . از آنجا که تمبر به رنگ سیاه چاپ شده بود این تمبر خیلی زود به " پنی سیاه " که پر طرفدارترین و معروف ترین تمبر جهان است معروف شد . این تمبرهای اولیه بی دندانه بودند ، یعنی اینکه برای جدا کردن آنها مردم بایستی از قیچی استفاده می کردند .
اولین تمبرهای دندانه دار جهان نیز در سال ١٢٣٢ شمسی ١٨٥٤ م در انگلستان منتشر شدند . محبوبیت این سیستم جدید ارسال نامه و دریافت وجه آن از پیش به سرعت گسترش یافت و دیری نپایید که کشورهای دیگر نیز از چنین سیستمی استفاده کردند .