خانه مستوفی الممالک یکی از خانه های تاریخی به جا مانده از دوران قاجار می باشد بر اساس کتیبه ای که در این بنا وجود دارد، نشان می دهد در زمان در اواخر دوران حکومت ناصرالدین شاه قاجار و در سال 1311 هجری قمری ساخته شده است.

این عمارت تاریخی در تمام طول عمر خود وقایع تاریخی متعددی را به خود دیده، بدین صورت که زمانی محل کابینه دولت و زمانی هم به عنوان خانه سیاست مداران از آن مورد استفاده قرار می گرفت. خانه تاریخی مستوفی الممالک به عنوان اثری ملی رسیده است.

خانه مستوفی الممالک در وسط یک حیاطی باه مانند باغ قرار گرفته که مساحت باغ به 50 هزار متر مربع می رسد که در حال حاضر از آن 50 هزار متر مربع تنها 1700 متر مربع باقی مانده است. برای معماری این عمارت تاریخی از سبک معماری بناهای فرانسوی الگوبرداری شده و طراحی و تزئیناتی که بر روی این بنا انجام شده از طراح و نقش های کارت پستال ها می باشند. همچنین بخش شاه نشین این خانه تاریخی به سبک معماری خانه های دوران قاجار ساخته شده است.باغی که این عمارت تاریخی در میان آن قرار گرفته، درخت های کهنسال متنوعی مانند اقاقیا، نارون، زبان گنجشک، درختان میوه نظیر گوجه سبز، توت، خرمالو، گردو و انار در این باغ وجود دارند. یک استخر مستطیلی شکل و نسبتا بزرگی در مقابل عمارت دیده می شود.

سقف تالار شاه نشین نیز بسیار متفاوت تر از دیگر بناهای همزمان خود می باشد و به صورت شطرنجی ساخته شده و نقش هایی از پروانه های بسیار زیبای کاغذی بر روی آن ها طراحی شده، بدین صورت که در هر کدام از مربع ها که به شکل مربع می باشند یک پروانه قرار گرفته استاین پروانه ها بر گرفته از پروانه های مناطق گرمسیری می باشند و به صورت رنگارنگ و ابعاد متفاوت طراحی شده اند. یکی از بخش های معروف این عمارت تالار پروانه ها و تالار آینه ها می باشند.

تزئینات بسیار زیاد و چشگیری در این بنا به کار رفته است. بیشترین تزئینات این بنا به گچ بری هایی مربوط می شود که از سبک معماری اروپایی بهره گیری شده اند. گچ بری های عمارت مستوفی الممالک شامل طرح ها و نقش هایی از گل و گلدان، طرح های اسلیمی از گیاهان، جانوران اسطوره ای و افسانه ای همانند سر انسان به همراه تنه شیر، سبدهای میوه، فرشتگان زیبا و پرندگان شکار شده ای نظیر اردک و قرقاول می باشند. این گچ بری هایی که ذکر شدند مربوط به تزئینات داخلی هستند و اکنون با تزئینات نمای بیرونی نیز آشنا می شویم. از گچ بری های زیبا در تزئینات نمای بیرونی عمارت نیز استفاده شده است. در بخش فوقانی نمای بیرونی خانه مستوفی الممالک، کتیبه های لچین دیده می شوند که طرح آن ها شامل نقش برجسته هایی از گل، بوته، گیاهان و شیر می باشند. مجسمه هایی با اشکال متنوع، زیبا و چشمگیر از دیگر تزئیناتی هستند که برای نمای بیرونی این عمارت به کار رفته اند. همچنین بر روی درب های چوبی عمارت نیز طرح ها  نقش های زیبایی به کار رفته اند.

موقعیت جغرافیایی: خیابان سنگلج تهران

قدمت: قاجار

شماره ثبت: به شماره 1505 در تاریخ اردیبهشت 1356 ثبت در فهرست آثار ملی ایران

​​​​​​​​​​​​​​